بررسی پراکندگی و منشا ارسنیک در آب زیرزمینی دشت رفسنجان و ارائه راهکار مناسب جهت حذف آن

محدوده مطالعاتی رفسنجان با وسعت 12421 کیلو متر مربع، بین طول های جغرافیایی 52ْ 54 تا 34 ْ 56 شرقی و عرضهای جغرافیایی 51 ْ 29 تا 31 ْ 31 شمالی، درمحدوده ارتفاعاتی 1400 تا 3443 مترگسترده شده است. از آنجا که خواجه پور(1386)، مطالعات خود را مبنی بر بالا بودن ارسنیک از حد مجاز ppb 10 در بخش جنوبی رفسنجان ارائه کرده بود و به دلیل اهمیت این عنصر در محیط زیست، مطالعه بر روی ارسنیک را در کل دشت انجام گرفت. در این مطالعه به منظور ارزیابی پراکندگی و منشا ارسنیک در دشت رفسنجان، از 57 حلقه چاه بهره برداری نمونه گیری و غلظت فلزات سنگین و کاتیونها و آنیون های اصلی تعیین گردید. غلظت ارسنیک در منطقه در محدوده زیر حد مجازppb10 تا ppb 261 متفاوت است. نقشه های هم غلظت عناصر توسط نرم افزار gis ترسیم و مشاهده گردید که غلظت ارسنیک در محدوده بالادست منطقه به دلیل کارخانه بازیافت زباله و وجود شهرک صنعتی بالاست. در محدوده مرکزی منطقه مورد مطالعه احتمالا استفاده بسیار از حشره کش ها و آفت کش ها عامل انتشار ارسنیک به درون آب می باشد. در ناحیه پایین دست جریان نیز وجود شیل های ژوراسیک(به دلیل داشتن کانی های سولفیدی) عامل بالا بودن ارسنیک به نظر می رسند. در این دشت، ارسنیک با مس و بیکربنات همبستگی مثبت شدید، با سرب، آلومینیوم، ec و ph همبستگی مثبت ضعیف، با کلسیم و منیزیم همبستگی منفی ضعیف، با سولفات همبستگی منفی شدید نشان می دهد. همچنین این عنصر تقریباً هیچ گونه همبستگی با سدیم نشان نمی دهد. در مورد این همبستگی ها توجیه هایی ارائه شده است. همچنین روش های حذف ارسنیک از آب های غنی از این عنصر معرفی گردیده اند. در پایان لازم به یادآوری است که غلظت ارسنیک به دست آمده از این مطالعه تا حدی با ارقام ارائه شده توسط خواجه پور(1386) تفاوت دارند که می تواند ناشی از تفاوت در نحوه آنالیز نمونه ها، اختلاف در ترکیبات سنجیده شده و یا ناشی از خطاهای احتمالی حین آزمایش باشد.